Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (β)

Κάθε φορά που επισκέπτομαι ένα μουσείο, πάντα εστιάζω σε κάτι καινούργιο. Κάτι διαφορετικό πάντα κερδίζει τη ματιά. Η τέχνη αποκαλύπτεται στον καθένα με διαφορετικό τρόπο και η γλώσσα της, παγκόσμια καθώς είναι, λειτουργεί πέρα από συμβάσεις. Έτσι η όποια επιλογή είναι καθαρά προσωπική υπόθεση.

Ειδικά όσον αφορά το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, με έργα πρωτότυπα και αντικείμενα τέχνης που κόβουν την ανάσα με την ομορφιά, την πλαστικότητα και την έμπνευσή τους, ο επισκέπτης δεν ξέρει πραγματικά τι να πρωτοθαυμάσει..

Σε προηγούμενη δημοσίευση έγινε αναφορά στην Ιστορία του κτιρίου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Σήμερα σκέφτηκα να σας παραθέσω – επιλεκτικά – κάποια από τα εκθέματα που αξίζει οπωσδήποτε να θαυμάσετε από κοντά! Πριν πάει – όποιος θελήσει – θα πρέπει να γνωρίζει σε τι να εστιάσει την προσοχή του, καθώς διαφορετικά θα χαθείτε..

Τη σημαντικότερη αίθουσα του Μουσείου (τη μεγάλη κεντρική αίθουσα 4 στο ισόγειο), δίκαια καταλαμβάνει η μυκηναϊκή συλλογή (1600 π.Χ.-1100 π.Χ.). Αναπόφευκτα συλλογίζεσαι τον σπουδαίο ερευνητή Σλήμαν, που πρώτος, ανέδειξε τον πολιτισμό των Μυκηνών, αποδεικνύοντας πως η ιστορία δεν ήταν απλώς ένα παραμύθι. Η χρυσή νεκρική προσωπίδα, γνωστή ως «Προσωπίδα του Αγαμέμνονα», από τις Μυκήνες κερδίζει τα βλέμματα..

Η επιτύμβια στήλη της Ηγησούς από τον Κεραμεικό (τέλη 5ου π.Χ. αιώνα) θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου και μία από τις ωραιότερες αττικές επιτύμβιες στήλες της κλασικής περιόδου. Πρόκειται για έργο σημαντικού γλύπτη, πιθανόν του Καλλίμαχου. Τα αττικά επιτύμβια γλυπτά των κλασικών χρόνων είναι οι καλύτεροι μάρτυρες της υψηλής ποιότητας της τέχνης σε όλα τα επίπεδα της αθηναϊκής κοινωνίας.

Από το ίδιο ναυάγιο όμως προέρχεται και ο μηχανισμός των Αντικυθήρων (γνωστός και ως αστρολάβος των Αντικυθήρων ή υπολογιστής των Αντικυθήρων). Ένας περίπλοκος μηχανισμός, που αν και η χρήση οδοντωτών τροχών ήταν γνωστή από την Ελληνιστική περίοδο, στον αστρολάβο το σύστημα αυτό λειτουργούσε σαν ένα «διαφορικό» οδοντωτό σύστημα. Και εδώ είναι η επιστημονική του αξία αν ληφθεί υπόψη ότι «αναλυτική» και «διαφορική» μηχανή κατασκευάστηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα από τον Charles Babbage (1791-1871). Θεωρείται ότι ο μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ο πρόγονος όλης της πληθώρας επιστημονικού υλικού (hardware) του σήμερα.

Από ναυάγιο ανασύρθηκε και ο περίφημος μικρός αναβάτης ή «Τζόκεϋ του Αρτεμισίου», πάνω σε έναν ίππο (έργο του 140 π.Χ.). Η αξία του έργου αυτού είναι ιδιαίτερα μεγάλη, καθώς είναι από τα λίγα πρωτότυπα έργα που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, και πολύ περισσότερο χάλκικα. Τα χάλκινα έργα τέχνης, όταν πλέον δεν ήταν απαραίτητα στους μεταγενέστερους, συνήθιζαν να τα λιώνουν και να χρησιμοποιούν το μέταλλό τους για άλλους σκοπούς. Το συγκεκριμένο έργο κλέβει κυριολεκτικά τις καρδιές των επισκεπτών..

Ο «Ποσειδώνας του Αρτεμησίου», χάλκινο άγαλμα σπουδαίου καλλιτέχνη, 460 π.Χ.

Μη παραλείψετε να δείτε την αίθουσα 48 του πρώτου ορόφου, η οποία είναι αφιερωμένη στο Ακρωτήρι της Θήρας, τον οικισμό που καταπλακώθηκε από τη λάβα το 1625 π.Χ. Εδώ εκτίθενται οι πασίγνωστες τοιχογραφίες του οικισμού, όπως η παραπάνω καταπληκτική “τοιχογραφία της Άνοιξης” (με αριθμό ευρετηρίου ΒΕ 1974.29). Απίστευτη…

Παραπάνω λεπτομέρειες από την Τοιχογραφία της Άνοιξης. Από τα ομορφότερα έργα τέχνης. Τα λόγια είναι περιττά…

Καθώς στα σχόλια του προηγούμενου post, υπήρξαν σχετικές αναφορές, ας σταθούμε και στην Συλλογή Αιγυπτιακών και Ανατολικών Αρχαιοτήτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, η οποία είναι μοναδική για την Ελλάδα και από τις πιο εντυπωσιακές στον κόσμο, λόγω της σπανιότητας και της σπουδαιότητας των έργων της. Τα αρχαία που εκτίθενται καλύπτουν όλο το φάσμα του αιγυπτιακού πολιτισμού, με ιδιαίτερη όμως έμφαση στους προδυναστικούς και καθαρά φαραωνικούς χρόνους (5000-332 π.Χ.). Τα εκθέματα καλύπτουν, επίσης, όλες τις εκφάνσεις της τέχνης. Περιλαμβάνουν αγάλματα, ειδώλια, ανάγλυφα, στήλες ταφικές ή αναθηματικές, σαρκοφάγους, περιβλήματα μούμιων, μούμιες, πήλινα, λίθινα και φαγεντιανά αγγεία, κανωπικά κιβώτια, κοσμήματα, πορτραίτα φαγιούμ, κομψοτεχνήματα μικροτεχνίας, και άλλα αντικείμενα από το δημόσιο και ιδιωτικό βίο στην αρχαία Αίγυπτο. Η παρουσίαση των εκθεμάτων γίνεται σε δύο αίθουσες στο ισόγειο του μουσείου (αίθουσες 40-41) με χρονολογική σειρά. Τα εκθέματα πλαισιώνονται από χάρτη της Αιγύπτου και μία σειρά επεξηγηματικών κειμένων, αναρτημένων στους τοίχους, τα οποία βοηθούν στην κατανόηση αυτού του αρχαίου πολιτισμού.

Πολλά ακόμα θα ήθελα να ποστάρω, αλλά επέλεξα κάποια που αξίζει να μη παραλείψετε να δείτε. Φυσικά αξίζει και η Νεολιθική Συλλογή, και η Κυκλαδική Συλλογή με τα μαρμάρινα ειδώλια, και η Συλλογή Αγγείων και Μικροτεχνίας (με τον περίφημο Αμφορέα Διπύλου), και οι κούροι και ο κατάλογος των θησαυρών του Ε.Α.Μ. δεν έχει τελειωμό…

Για το τέλος, όποιος θέλει μπορεί να κατεβάσει.. σε μορφή e-book το λεύκωμα Νικόλαος Καλτσάς – Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μέσα από τις σελίδες του, παρουσιάζονται 800 αντιπροσωπευτικά δείγματα, αλλά και η ιστορία και εξέλιξη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ Πατησίων 44, 210-8217717. Η “κιβωτός” της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Προϊστορικές συλλογές, γλυπτική και χάλκινα αντικείμενα από τα αρχαϊκά μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια και στον πρώτο όροφο, τοιχογραφίες από τη Θήρα και η περίφημη συλλογή αγγείων. Δευτ. 1-7.30 μ.μ. Τρ.-Κυρ. & αργίες 8.30 π.μ.-3 μ.μ. Πέμ. 8.30 π.μ.-7 μ.μ. Εισιτ. € 7, άτομα άνω των 65 ετών € 3. Είσ. ελεύθερη για νέους έως 19 ετών, φοιτητές και Κυριακές.

Υπουργείο Πολιτισμού